Diş Sıkma (Bruksizm) ve Diş Gıcırdatma

Bruksizm, dişlerin çiğneme yüzeyleri arasındaki non-fonksiyonel ve sürekli, kuvvetli temas olarak tanımlanır. Çiğneme sisteminin non-fonksiyonel hareketleri esnasındaki gıcırdatma, sıkma, sürtünmesidir. Hayatı tehdit edici bir unsur değildir fakat yaşam kalitesini düşürme, huzursuzluk ve yüz bölgesinde ağrı gibi etkiler oluşturur. Bruksizm parafonksiyonel yani hareket olarak adlandırılır. Ağızda parafonksiyonel olarak adlandırılan diğer hareketler, yanak, dudak, dil ısırma, dil itme, tırnak yeme, kalem veya benzeri bir cismin ağızda tutulması vb şeklinde sıralanabilir. Bruksizm çiğneme sisteminin en zararlı parafonksiyonel aktivitesidir. Bruksizm esnasında oluşan kuvvetler normal çiğneme esnasında uygulanan kuvvetin 3-4 katıdır.

Çocuklarda diş gıcırdatmanın tedavisi

Her anne baba çocuğunun huzurla uyumasını ister. Çocuğunuz diş gıcırdatıyorsa bunun bazı sebepleri olabilir. Çocuklarda diş gıcırdatma genellikle uykuda olur. Gıcırdatma problemi süt dişlerinden daimi dişlere geçerken dişlerin birbirleriyle düzensiz temasları sonucunda ortaya çıkabilir. Ayrıca çürükler, apseler, diş çıkarma süreci, kapanış bozuklukları, yüksek yapılmış dolgular gıcırdatmanın sebepleri arasında görülmektedir. Bir diş hekimi muayenesi ile sebeplerden birinin bu olup olmadığını elemek gerekir. Bazen okulda yaşanan çocuklar arasındaki problemler, aile içi sorunlar çocuklarda diş gıcırdatma olarak dışa vurabilir. Böyle bir durumdan şüpheleniliyorsa psikolojik destek almak gerekebilir. Küçük yaşlarda reflü sebebiyle yenilen besinler ağza geliyorsa bu durum çocukta yüz ekşitme, gelen içeriği yutma ve diş gıcırdatma problemi de doğurur. Çocuklarda diş gıcırdatma problemi görüldüğünde kendi kendine geçmesi beklenmemelidir. Soruna yönelik tedavi yapılmalıdır. Öncelik bilinen bir sağlık problemi yoksa bir diş hekimine muayene olup nedenin diş kaynaklı olup olmadığı belirlenmelidir. Gıcırdatma diş kaynaklı değilse doktorunuz sizi doğru kişilere yönlendirecektir. Diş gıcırdatmaya yönelik bütün etkenler ortadan kaldırıldığında hala gıcırdatmaya devam edebilir. Bu durumda diş hekiminizin yapacağı ağız içi apereyler ile

bu durumun önüne geçilebilir.

Diş gıcırdatmanın belirtileri

En başta diş aşınması gelir. Gözle görülür ve yüzde de gözle görülür bir fark yaratır. Dişlerin girintili çıkıntılı yüzeyleri besinleri öğütmeyi sağlar. Bruksizm sonucu dişlerin aşınması ile bu girintili çıkıntılı yüzeyler düz bir yüzey görünümüne bürünür. Bu hep çiğnemenin kalitesini etkiler hem de ağız yüksekliğini düşürücü etkiye sebep olur. Dişlerde mobilite ortaya çıkabilir. Dişlerin dişeti birleşiminde yarımay, tabak şeklinde girintiler oluşturabilir. Bazen bruksizm nedeniyle oluşan aşırı kuvvetler birkaç diş üzerinde toplanır. Bunun sonucunda pulpitis denilen bir durum gözükmeye başlar. Soğuğa karşı meydana gelen aşırı hassasiyet olarak belirti verir. Bazen bu durum geçicidir. Bazen de geçmeyebilir kanal tedavisiyle sonuçlanır. Dolgularda, kaplamalarda ve/veya dişlerde kırılmalar meydana gelebilir. Çiğneme kaslarında hipertrofi dediğimiz kasın hacimsel olarak büyümesidir. Bu durum dış görünüşe köşeli yüz olarak yansır. Kilosuna göre geniş yüz meydana gelir. Yüzün alt yarısı üst yarısına göre daha geniş gözükür. Bu durumlarda çiğneme kaslarına ve şakak bölgesinde dokunulduğunda ağrı oluşur. Bruksizm bazen de çene ekleminde de ses, takılma gibi etkiler yaratabilir. Ağız boşluğunda ise yanaklarda ve dilde etkileri görülür. Yanak içlerinde beyaz yatay çizgiler görülür. Dilde girinti çıkıntı ve çentiklerin oluşması dişlerin izlerinin çıkması görülür. Ağız içinde torus denilen kemik çıkıntıları da oluşabilir. Çene açılımında deviasyon ve sınırlı ağız açılması bruksizmin diğer belirtileri olabilir.

Diş gıcırdatmanın kesin çözümü botoks mudur?

Diş gıcırdatmanın (Bruksizmin) bir çok tedavi yöntemi vardır. Tedavi yöntemleri arasında ilk sırada bilgilendirme gelir. Öncelikle kişiye dişlerini sıktığını veya gıcırdattığını tespit edip kendisinde farkındalık yaratmak gereklidir. Gün içinde sıktığını farkederse kendi kendine bu duruma engel olabilir. Fakat uyurken diş sıkma veya gıcırdatma durumlarında kişi uyku halinde olduğu için farkında olamaz ve bu durumu engelleyemez. Diğer bir tedavi yöntemi olarak fizik tedavi sayılabilir. Masaj, soğuk ve sıcak uygulamaları, enjeksiyon ve egzersiz gibi metotlar bu tedavi biçimine girer. Böylece ağrı azalır, kasılmış bulunan kaslar gevşer, kısalmış dokuların gerilmesi için ortam oluşur. Bazen bruksizm dönemsel olarak stress, duygusal birikim ve kişinin içinde tuttuklarını dışarı vuramaması vb gibi durumlarda da ortaya çıkabilir. Burada öncelik sebebe yönelik hareket etmektir. Psikiyatrik destek tedavisi ile dönemsel olarak ortaya çıkan bu durum iyileştirilebilir. En sık kullanılan tedavi yöntemi okluzal splintlerdir. Yani şeffaf plak olan night guard olarak da bilinen gece plağı uygulamalarıdır. Gece plağında amaçlanan, diş aşınmasını önlemek, restorasyon kırılmasını önlemek, eklemi rahatlatmak, ağız yüksekliğini artırarak kasları aktivitesini geriletmeyi amaçlamak ve travmatik kuvvetlerden korumaktır. Bazen bulantı refleksi olan kişilerde gece plağını uygulamak zor olabilir. Bazen de kişinin bunu kabullenmesi ve uyurken takma alışkanlığı kişide oluşmayabiliyor. Bu durumlarda botoks uygulamaları devreye giriyor. Botoks (Botulinum toksin), Clostridium Botulinum’dan üretilen bir ekzotoksindir. Kaslarda geçici inaktivasyon yaratır. İçine Botulinum Toksini enjekte edilmiş bir kasın kasılma gücü, ilacın dozu ile orantılı olarak azalır veya tamamen kaybolur. Diş gıcırdatma tedavisinde botoks çiğneme kasın olan masseter kasına ve temporal kasa (şakak bölgesi) yapılır. Botoks tedavisi kişiyi diş sıkmadan tam anlamıyla kurtarmaz. Sıkmanın miktarını azaltacak etki sağlar. Belirli bir sure kişi sıkamaz hale gelir fakat buna sebep olan sorunlar devam ettiği sürece tekrar aynı şikayet baş göstereblir. Diş sıkma ve gıcırdatmanın asıl sebebini tam olarak çözecek olan, kişinin kendisidir. Bunun dışındaki diğer tedavi çeşitleri mevcut durumun daha kötüye gitmesini önler.